ช่วงวิกฤตโควิด -19 เป็นช่วงเวลาที่คนให้ความสนใจกับสุขอนามัย และความปลอดภัย NANOTEC e-Newsletter No.4 จะมาชวนคุยกับ “พี่ราม-รามจิตติ อินทรประเสริฐ” ผู้จัดการ งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี (NSA) ว่า งานด้านความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีมีบทบาทในช่วงโควิด –19 นี้อย่างไร
ในช่วงวิกฤตโควิด -19 งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี ได้ปรับการดำเนินงานให้สอดคล้องกับสถานการณ์ โดยได้จัดทำบทความสั้นเพื่อเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคโควิด-19 ควบคู่ไปกับความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจภายในประเทศ รวมถึงการจัดกิจกรรมสัมมนาในรูปแบบออนไลน์ และการพัฒนาแอปพลิเคชั่น มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมนาโนเทคโนโลยี (แอปพลิเคชั่น มอก.นาโน) ทั้งในระบบ Android และ iOS เพื่อให้ผู้ใช้งานสามารถเข้าถึงข้อมูลผ่านทางโทรศัพท์มือถือได้ง่าย
ในช่วงสถานการณ์ที่ยากลำบากเรายังเชื่อมต่อ และดำเนินงานร่วมกับพันธมิตรทั้งในและต่างประเทศผ่านการประชุมออนไลน์ การสื่อสารแลกเปลี่ยนข้อมูลผ่านทางอีเมล์ รวมถึงการจัดทำวีดีโอเผยแพร่ความรู้ความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี ร่วมกับพันธมิตรต่างประเทศ ซึ่งเป็นความรู้ที่สามารถนำไปเชื่อมโยงกับสถานการณ์โควิด-19 อีกด้วย อย่างไรก็ตาม การปรับแผนการดำเนินงานให้มีความสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลง และสามารถดำเนินการต่อไปได้อย่างราบรื่นเป็นสิ่งสำคัญ นอกเหนือจากความร่วมมือภายในทีมแล้ว ยังจำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากพันธมิตรทั้งภายในและภายนอกประเทศอีกด้วย แม้จะมีอุปสรรคเนื่องจากสภาวะจำกัดเรื่องการเดินทาง และระยะห่างทางสังคม ทำให้การประชุมออนไลน์กับต่างประเทศที่ต่างเขตเวลา ส่งผลให้ต้องร่วมเข้าประชุมในเวลาที่นอกเหนือจากเวลางาน หรือการปฏิบัติตามนโยบาย work from home เพื่อช่วยลดความเสี่ยงในช่วงวิกฤต ทำให้ต้องใช้ช่องทางการสื่อสารทางไกลในการทำงานร่วมกันภายในทีม และพันธมิตรในประเทศ แต่ด้วยความร่วมมือ และความเสียสละของทุกฝ่าย ทำให้ทุกอย่างดำเนินการได้อย่างราบรื่น งานบางส่วนอาจต้องมีการปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินงานอย่างกะทันหัน แต่ผลสรุปสุดท้าย พวกเราก็สามารถดำเนินการตามแผนงานได้บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการ ดังนั้นความสามารถในการปรับตัว และความยืดหยุ่นในการทำงานจึงมีความสำคัญมากในการฝ่าวิกฤตการณ์ในครั้งนี้
“ถึงจะไม่ได้ใกล้ชิดแต่ก็ไม่ทำให้พันธมิตรรู้สึกห่างไกล: We need social distancing but keep connecting with our alliance”
งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี กลยุทธ์ในการดำเนินงานภายใน และภายนอกประเทศ
ในปัจจุบันมีเทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่ส่งผลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม นาโนเทคโนโลยีเองก็เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีสำคัญที่จะผลักดันให้เกิดนวัตกรรม และเพิ่มมูลค่าสินค้า ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาประเทศโดยรวม อย่างไรก็ตามการพัฒนาเทคโนโลยี และความปลอดภัยของเทคโนโลยีก็เหมือนกับเหรียญสองด้าน หรือ ตาชั่งสองด้านที่ต้องมีความสมดุลกันเทคโนโลยีจึงจะพัฒนาได้อย่างยั่งยืน งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี ได้ขับเคลื่อนแผนยุทธศาสตร์ชาติด้านความปลอดภัย และจริยธรรมนาโนเทคโนโลยี โดยมียุทธศาสตร์ 3 ด้าน ดังนี้
1: สร้างและบริหารจัดการองค์ความรู้ด้านความปลอดภัยและจริยธรรมนาโนเทคโนโลยีและผลิตภัณฑ์นาโน
2: พัฒนาและเสริมสร้างความเข้มแข็งของมาตรการและกลไกการควบคุมกำกับดูแลของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
3: สร้างความเข้มแข็งและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม
ซึ่งครอบคลุมการดำเนินงานทั้งภายในประเทศ และต่างประเทศ โดยภายในประเทศงานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีเป็นแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับความรู้ความปลอดภัยในการใช้วัสดุ และผลิตภัณฑ์นาโนเทคโนโลยี โดยจัดทำความรู้ทางด้านความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีให้สามารถเข้าถึงได้ง่าย ในส่วนของมาตรการและกลไกลการกำกับดูแลเราได้ทำงานอย่างใกล้ชิดกับหน่วยงานในประเทศที่มีบทบาท และเกี่ยวข้องโดยตรงกับมาตรฐาน และความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี เช่น สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สมาคมนาโนเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ กรมโรงงานอุตสาหกรรม และหน่วยงานอื่น ที่เกี่ยวข้อง โดยร่วมจัดทำมาตรฐาน และสร้างกลไกในการผลักดัน นโยบายลงสู่การปฏิบัติจริงเพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมนาโนเทคโนโลยีภายในประเทศ รวมถึงการสร้างเครือข่ายความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีภาคอุตสาหกรรม เป็นการสนับสนุนให้ภาคอุตสาหกรรมเกิดความเข้าใจ และนำความรู้นั้นไปประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสม สำหรับการสร้างความเข้มแข็งและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีได้จัดทำสื่อเผยแพร่ความรู้ทางด้านนาโนเทคโนโลยี เช่น การจัดทำบทความเผยแพร่ความรู้ การปรับปรุงข้อมูลให้เกิดความทันสมัยหรือเข้ากับเหตุการณ์ การจัดอบรม สัมมนาวิชาการ การเผยแพร่ความรู้ทางช่องทางต่าง ๆ เช่น ทางเว็บไซต์ facebook รายการวิทยุ รวมถึงการทำงานร่วมกับภาครัฐ มหาวิทยาลัย และภาคเอกชน ในการเผยแพร่ความรู้ความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยี นอกจากนี้เรายังมีการทำงานร่วมกันกับหน่วยงานอื่น ๆ ทั้งภายในศูนย์นาโนเทคฯ เอง และภายใน สวทช.
ในส่วนของการดำเนินงานระดับนานาชาติ งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีได้เข้าร่วมประชุมในระดับภูมิภาคเอเชีย เช่น Asia Nano Forum และระดับนานาชาติ เช่น OECD/ WPMN และ ISO/TC229 เพื่อนำข้อมูล และแนวโน้มของโลกมาปรับใช้ภายในประเทศ ส่งผลให้ประเทศไทยเป็นที่ยอมรับด้านความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีในเวทีโลก ทั้งยังก่อให้เกิดความเข้มแข็งในหมู่พันธมิตร เชื่อมโยงให้เกิดเครือข่ายในการพัฒนาระดับภูมิภาค และระดับสากล นอกจากนี้ยังมีการจัดกิจกรรม การเปรียบเทียบผลการวัดอนุภาคนาโนระหว่างห้องปฏิบัติการ โดยมีผู้เข้าร่วมจากทั้งในประเทศ และต่างประเทศทั้งหมด 14 ห้องปฏิบัติการจาก 5 ประเทศ ซึ่งส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือระหว่างห้องปฏิบัติการซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนามาตรฐานร่วมกันในอนาคตอีกด้วย
“งานความปลอดภัยนาโนเทคโนโลยีได้ให้ความสำคัญกับการทำงานร่วมกับพันธมิตรภายในและภายนอก เพื่อส่งเสริมให้ประเทศเกิดการพัฒนา นาโนเทคโนโลยีอย่างปลอดภัยและยั่งยืน”
